اثر کشت مخلوط جو بهاره و نخود بر عملکرد دانه و کنترل علف های هرز در همدان

کشت مخلوط عبارت ازرویاندن بیش ازیک گیاه دریکسال زراعی و در یک قطعه زمین است. به منظور بررسی کشت مخلوط نخود و جو و تاثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد این دو گیاه و همچنین کنترل علف های هرز، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام گرفت. این آزمایش با استفاده از طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. در طراحی کشت مخلوط از سری های افزایشی و جایگزینی استفاده شد. بطوریکه، نخود به عنوان محصول اصلی در نظر گرفته شده و تراکم های مختلف جو به عنوان محصول دوم به آن اضافه گردید. کنترل علف هرز به عنوان عامل اصلی در دو سطح عدم وجین علف هرز (nw) و وجین علف هرز (w) و الگو های مختلف کاشت در 9 سطح کشت خالص نخود (c100)، کشت خالص جو (b100)، کشت مخلوط افزایشی 100% نخود+ 100% جو (c100b100)، کشت مخلوط افزایشی 100% نخود+ 75% جو (c100b75)، کشت مخلوط افزایشی 100% نخود+ 50% جو (c100b50)، کشت مخلوط افزایشی 100% نخود+ 25% جو (c100b25)، کشت مخلوط جایگزینی 25% نخود + 75% جو (‍c25b75)، کشت مخلوط جایگزینی 50% نخود + 50% جو (‍c50b50)، کشت مخلوط جایگزینی 75% نخود + 25% جو (‍c75b25) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه نخود ( به ترتیب 87/659 و 88/249 گرم در متر مربع ) به تیمار wc100 تعلق گرفت. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و دانه جو (به ترتیب 17/729 و 38/301 گرم در متر مربع) هم در تیمار کشت خالص آن بدست آمد.در تیمار های کشت مخلوط، بیشترین عملکرد دانه نخود (83/127 گرم در متر مربع ) و عملکرد دانه جو (22/253 گرم در متر مربع ) به ترتیب در تیمارهای wc100b25 و wc100b100 بدست آمد. همچنین، تیمار های کشت مخلوط بدون کنترل علف هرز تعداد و وزن خشک کل علف های هرز را به طور معنی داری کاهش دادند. بطوریکه، کلیه تیمارهای کشت مخلوط دارای تعداد و بیوماس کل علف هرز کمتری نسبت به تک کشتی نخود بودند. کمترین میزان تعداد و بیوماس کل علف های هرز (به ترتیب 33/20 بوته در متر مربع و 5/15 گرم در متر مربع)به تیمار nwc100b100 تعلق گرفت. علاوه بر این، در کلیه تیمار های مخلوط ler بالاتر از 1 بود که نشان از سودمندی کشت مخلوط دارد. بنحویکه، تیمار nwc100b100بیشترین میزان ler (40/2) را به خود اختصاص داد. بطور کلی، می توان اظهار داشت که کشت مخلوط جو و نخود، ضمن مهار بهتر علف های هرز مزرعه نخود، دارای عملکرد کل بیشتری نسبت به کشت خالص هر دو گونه نخود و جو بوده و کارایی استفاده از زمین را افزایش می دهد.